Του ΘΕΟΔΟΣΗ ΠΕΛΕΓΡΙΝΗ*
Οταν συνάντησε, λένε, ο Ιπποκράτης τον
Δημόκριτο στην πατρίδα του, τα Αβδηρα, τον βρήκε ανάμεσα σε σφαγμένα ζώα
να ψάχνει στα εντόσθιά τους για το κέντρο της μελαγχολίας, από την
οποία υπέφερε κι ο ίδιος.
Δεν τα κατάφερε όμως -όπως ουδείς ώς τώρα βρήκε μέσα μας το
κέντρο ή το στρατηγείο εκείνο που ονομάζομε «ψυχή», «συνείδηση» ή «νου»,
το οποίο, υποτίθεται, συντονίζει τις σκέψεις και τις ενέργειές μας.
Ούτε, τελικά, φαίνεται πως θα βρεθεί αυτό, μια και η ιδέα περί ενός
κέντρου μέσα μας που κατευθύνει τη συμπεριφορά μας δεν είναι παρά μια
προκατάληψη.
Πόσα πράγματα, αλήθεια, ρυθμίζονται χωρίς την αναφορά τους σε κάποιο κέντρο. Στέλνοντας ένα γράμμα από εδώ στην Αργεντινή, περιμένω να φτάσει εκεί μέσω των κατά τόπους ταχυδρομείων, χωρίς πάνω από αυτά να υπάρχει κάποιο κεντρικό ταχυδρομείο να τα συντονίζει. Ρυθμίζοντας κάθε ταχυδρομείο τη λειτουργία του σύμφωνα με τη λειτουργία του διπλανού του, εξασφαλίζεται στις επιστολές μας η δυνατότητα να φτάνουν στον προορισμό τους.
Κατά τρόπον ανάλογο, θα πρέπει, κατά τον αναρχισμό, να αντιμετωπιστεί και η κοινωνία. Αιώνες τώρα η κεντρική εξουσία επιβάλλει στην κοινωνία δομές, όργανα και κανόνες, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ευημερία της -δίχως, παρ' όλ' αυτά, να το έχει κατορθώσει. Και θα συνεχίσει, λένε οι οπαδοί του αναρχισμού, να παραμένει για την κοινωνία μας η ευημερία άπιαστο όνειρο, όσο θα εξακολουθούμε να πιστεύομε στην ανάγκη ύπαρξης σε αυτήν ενός στρατηγείου, της κεντρικής εξουσίας, ως ρυθμιστή της συμπεριφοράς μας.
Το δρόμο προς την ευημερία θα τον βρούμε, κατά τον αναρχισμό, εφ' όσον η διαχείριση της κοινωνίας περάσει από την κεντρική εξουσία σε τοπικές οργανώσεις, ικανές, όπως τα ταχυδρομεία των χωρών, να ρυθμίζουν τη δράση τους λαμβάνοντας υπόψη της η μια τη συμπεριφορά της άλλης δίπλα της. Εν αντιθέσει προς την κεντρική εξουσία -που, μη έχοντας αδιαμεσολάβητη επαφή με τους πολίτες, στερείται της ευαισθησίας εκείνης που θα της επέτρεπε να νιώσει τις ανάγκες των, προκειμένου, ακολούθως, να προσπαθήσει να τις ικανοποιήσει- οι τοπικές οργανώσεις, βγαλμένες από τα σπλάχνα της κοινωνίας, αισθάνονται την ανάσα των μελών της, ακούνε τη φωνή τους, νιώθουν τις αγωνίες των, γοητεύονται από τα όνειρά τους, έτσι, ώστε το αίτημα της ευημερίας των να τις προκαλεί ανελλιπώς.
Ο,τι και να λέει, όμως, ένας ισχυρισμός, χρειάζεται, για να πείσει, και την αξιοπιστία των εισηγητών του, η οποία, όσον αφορά στον αναρχισμό, απειλείται από την εμπλοκή στους κόλπους του επιλήψιμων προσώπων. Ο αναρχισμός, ορισμένως, αποσκοπώντας στην ανατροπή μιας κοινωνίας ανίκανης να εξασφαλίσει την ευημερία στα μέλη της, μοιραία είναι συνυφασμένος με δυναμικές μορφές δράσης, οι οποίες, ωστόσο, δεν πρέπει να συγχέονται με ενέργειες της τυφλής βίας. Αλλο ο δυναμισμός, που ως εκ της φύσεώς της χαρακτηρίζει μια τάση ανατροπής, και άλλο η τυφλή βία προσώπων που, συρόμενα από το αιτιολογημένο, και πάντως όχι δικαιολογημένο, μίσος κατά της κοινωνίας που τους πέταξε στην άκρη, θέλουν να μη μείνει τίποτε όρθιο.
Και δεν είναι μόνο τα δρώντα από τυφλή βία πρόσωπα από τα οποία οφείλουν να απαλλάξουν το άρμα τους οι οπαδοί του αναρχισμού. Είναι και οι άλλοι, οι μη θορυβούντες κερδοσκόποι, που παρεισφρέουν σε οργανώσεις που, όπως οι μη κυβερνητικές οργανώσεις, αποσκοπούν στο απελευθερωμένο από την κεντρική εξουσία είδος κοινωνίας, για την εγκαθίδρυση του οποίου παλεύουν οι οπαδοί του αναρχισμού.
Πόσο, πράγματι, έχει τσαλακωθεί η εικόνα των μη κυβερνητικών οργανώσεων από πρόσωπα που, σφετεριζόμενα το αίτημα του αναρχισμού να αλλάξει η κοινωνία, τις υπηρετούν υποκριτικά μέχρι να αποκαλυφθεί ότι ο στόχος των ήταν το προσωπικό τους όφελος -ο πλουτισμός των, η κοινωνική προβολή τους κ.ά.τ.
Ο αναρχισμός, όσο οι σφετεριστές του -οι τυφλοί βιαστές της κοινωνίας και οι ύπουλοι κερδοσκόποι μη κυβερνητικών οργανώσεων- θα παρεπιδημούν, θα στέκεται εκεί πάνω στο ικρίωμα προς εκτέλεση χωρίς κανείς από το αλαλάζον από κάτω πλήθος να μπαίνει στον κόπο να προσπαθήσει να ακούσει τι τέλος πάντων λέει ο ίδιος.
*Πρύτανης του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, email: teopelegrinis@gmail.com
(Αναδημοσίευση από την Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία - 22/9/2013)
Link: http://www.enet.gr/?i=arthra-sthles.el.home&id=387576
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου