Πέμπτη 5 Ιουνίου 2014

Τιεν Αν Μεν: 25 χρόνια από τη βίαιη καταστολή της φοιτητικής εξέγερσης

Του ΜΑΝΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ*
Συμπληρώνονται 25 χρόνια από τη βίαιη καταστολή της φοιτητικής εξέγερσης στην κεντρική πλατεία του Πεκίνου, τη θρυλική Τιεν Αν Μεν (4 Ιουνίου 1989).
Εως σήμερα το Κομμουνιστικό καθεστώς της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας όχι μόνο δεν έχει παραδεχθεί την αποτρόπαια σφαγή, αλλά έχει επιδοθεί σε αγώνα δρόμου προκειμένου να επιβάλλει μια γενική αμνησία όχι μόνο στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στο εξωτερικό. Το αποτέλεσμα είναι βέβαια λιγότερο εντυπωσιακό απ’ ό,τι θα περίμενε κανείς: από το 1989 κι έπειτα, οι τέλεια ενορχηστρωμένες καμπάνιες καταστολής οποιασδήποτε έρευνας ή έστω μνείας της σφαγής της Τιεν Αν Μεν δεν κατάφεραν να πνίξουν τις φωνές που ζητούν δικαιοσύνη και απόδοση ευθυνών για μία από τις χειρότερες μαζικές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων του προηγούμενου αιώνα.
Η Δύση αντέδρασε δυναμικά, επιβάλλοντας ακόμα και εμπάργκο όπλων στη Κίνα, το οποίο τυπικά τουλάχιστον εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ισχύει έως σήμερα. Για πολλά χρόνια η χώρα έφερε το στίγμα τόσο της σφαγής όσο και της βίαιης καταστολής που ακολούθησε. Οσοι ήταν παρόντες στην πλατεία της Τιεν Αν Μεν, όσοι έπαιξαν ηγετικό ρόλο στα γεγονότα βρέθηκαν στο μάτι του κυκλώνα: φυλακίσεις, βασανιστήρια, εξαφανίσεις, καταδίκες σε καταναγκαστικά έργα, απειλές σε συγγενικά τους πρόσωπα, ψυχολογική βία, εξορία, αυτά ήταν και είναι κάποια από τα «βασικά μέτρα» που έλαβε το καθεστώς εναντίον όλων όσων ζητούσαν απονομή δικαιοσύνης. Η διεθνής κοινότητα αντιδρούσε σθεναρά αλλά χωρίς ιδιαίτερο αποτέλεσμα. Μέχρι που η Κίνα μετατράπηκε σε ισχυρό παράγοντα της διεθνούς οικονομίας και τα δεδομένα άλλαξαν. Η μνήμη της διεθνούς κοινότητας άρχισε να εξασθενεί αντιστρόφως ανάλογα με την οικονομική δύναμη του γίγαντα της Ασίας.
Για πολλούς ερευνητές η Κίνα αντιπροσωπεύει την πιο ενδιαφέρουσα και γρήγορη περίπτωση ανάδειξης υπερδύναμης σε παγκόσμια κλίμακα. Μέσα σε λίγα χρόνια η επιρροή του Κινεζικού κράτους – καθεστώτος στο διεθνές πολιτικό στερέωμα και στις διεθνείς εξελίξεις αυξήθηκε με γεωμετρική πρόοδο αλλά και με επιβολή δρακόντειων μέτρων στο εσωτερικό της χώρας προκειμένου ν ‘αποφευχθούν στο μέλλον δυσάρεστες καταστάσεις που θα στερούσαν στο καθεστώς αυτό που τόσο πολύ επιθυμεί κι αποζητά εδώ και δεκαετίες: διεθνή αναγνώριση. Επιδίωξε λοιπόν από το 1992 το άνοιγμα της κινεζικής οικονομίας στο εξωτερικό. Τα στοιχεία είναι όντως εντυπωσιακά. Μία ταχύτατα αναπτυσσόμενη οικονομία, ένας ολοένα και περισσότερο ισχυρός στρατός, συμμαχίες με όχι και τόσο περιζήτητους συμμάχους: από την χούντα της Βιρμανίας μέχρι την Βενεζουέλα και τη Ρωσία περνώντας από το Ιράν και την Βόρειο Κορέα, η Κίνα δείχνει περίτρανα ότι έχει απαλλαγεί από τα κωλύματα του παρελθόντος της και οδεύει δυναμικά προς ένα μέλλον λαμπρό για το καθεστώς αλλά και επικίνδυνο για την παγκόσμια ισορροπία. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2008 και η εικόνα που προβάλλαν στη διεθνή κοινή γνώμη μικρή σχέση έχουν με την καθημερνή πραγματικότητα που βιώνει το δισεκατομμύριο των απλών πολιτών. Δυστυχώς υπήρξαν και αυτοί θύματα της Τιεν Αν Μέν, έστω και παράπλευρα.
ΓΕΝΕΣΗ ΠΥΡΗΝΑ ΑΚΤΙΒΙΣΤΩΝ
Η ιστορία όμως γράφεται όχι μόνον από τους νικητές αλλά και τους ηττημένους. Ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία, έχουμε συμφέρον να σταθούμε στο πλάι των νικημένων. Τα θύματα της Τιεν Αν Μεν κατέχουν μια περίοπτη θέση στην γένεση ενός δυναμικού πυρήνα ακτιβιστών, υπερασπιστών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, καλλιτεχνών, πνευματικών και πολιτικών προσωπικοτήτων που, παρόλη την χωρίς οίκτο καταστολή, ύψωσαν και υψώνουν ακόμα τη φωνή τους ενάντια σ ‘ένα καθεστώς που ακόμα και σήμερα λειτουργεί κυρίως φεουδαρχικά, και μάλιστα μ‘ έντονο το στοιχείο του καπιταλισμού: όπου καπιταλισμός στη Κομμουνιστική Κίνα συνεπάγεται διαφθορά έως τα υψηλότερα κλιμάκια της εξουσίας. Πολλοί ξεχνούν ίσως ότι το κίνημα της Τιεν Αν Μέν ήταν αρχικά ένα κίνημα κατά της διαφθοράς: ο πληθυσμός της Κίνας βγήκε στους δρόμους κατά εκατομμύρια – όχι 10.000, αλλά εκατομμύρια διαδηλωτών – μεταξύ άλλων για να διαμαρτυρηθούν κατά της διαφθοράς και να ζητήσουν από το κράτος να περιορίσει τη δύναμη των υπαλλήλων, των γραφειοκρατών, της ελίτ ηγεσίας. Τα αιτήματα για περισσότερες ελευθερίες και δημοκρατία ακολούθησαν στη συνέχεια της κινητοποίησης. Ένα μεγάλο μέρος του υποταγμένου στην δικτατορία του Κομμουνιστικού Κόμματος κινέζικου λαού ήταν και παραμένει κατεξοχήν αναπόσπαστο κομμάτι μιας αγροτικής κοινωνίας και είχε συνεπώς συνηθίσει σε παρόμοιο στυλ άσκησης, διαχείρισης της εξουσίας. Το ίδιο όμως δεν συνέβαινε και στα μεγάλα αστικά κέντρα όπου οι διεκδικήσεις για δικαιότερη κατανομή πλούτου, για στοιχειώδες σεβασμό θεμελιωδών ελευθεριών και για καταπολέμηση της συστημικής, θεσμικής σχεδόν, ατιμωρησίας των μελών, κυρίως υψηλά ιστάμενων, του Κομμουνιστικού Κόμματος αποτελούσε βασικό μοχλό κοινωνικού αναβρασμού αλλά και πολιτικής χειραφέτησης.
Όλοι πλέον γνωρίζουμε τις τραγικές συνθήκες  με τις οποίες έληξε αυτός ο αναβρασμός και τουλάχιστον στο εξωτερικό, είναι δεκάδες οι οργανώσεις και οι ακτιβιστές που μάχονται κάθε χρόνο ώστε να μην ξεχαστεί η πιο μαύρη, αναμφισβήτητα, σελίδα στη σύγχρονη ιστορία της Κίνας.
Είναι πλέον θέμα ασφάλειας, παγκόσμιας ισορροπίας και ασφάλειας να στηρίξουμε τις «Μητέρες της Τιεν Αν Μεν», την εσώκλειστη κατά παραβίαση κάθε στοιχειώδους νόμου και ποινικής διαδικασίας ποιήτριας Λίου Σία. Το μόνο της λάθος είναι ότι ερωτεύτηκε  και παντρεύτηκε τον λάθος άνθρωπο: αναφέρομαι στον βραβευμένο με Νόμπελ Ειρήνης το 2010 φιλόσοφο και συγγραφέα Λιου Σιαόμπο, κεντρική μορφή των τεχνών και των γραμμάτων, πνευματικό και ηγετικό στέλεχος των Κινέζων διαφωνούντων κι εμπνευστή της Χάρτας του 2008 την οποίαν υπέγραψαν πριν εξαφανιστεί από το διαδίκτυο πάνω από 10,000 διανοούμενοι και απλοί πολίτες. Το κείμενο αυτό ζητούσε από τις κινέζικες αρχές τις πολυπόθητες πολιτικές και κοινωνικές μεταρρυθμίσεις στη χώρα και κόστισε στο Λίου Σιαομπό  μια ακόμα φυλάκιση, αυτή τη φορά ενδεκαετή κάθειρξη, δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από την οικογένειά του. Του έδωσε όμως το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, για τον ειρηνικό αγώνα του στη Κίνα, αγώνας που έφτασε στο απόγειο του με την ανάγνωση του κειμένου – απολογίας του Λίου στη δίκη –παρωδία, με τίτλο «Δεν έχω Εχθρούς». Ο διάσημος υπερασπιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων είχε αποδείξει έμπρακτα κατά τη διάρκεια των γεγονότων στην Τιεν Αν Μεν ότι δεν πιστεύει στην έννοια του «Εχθρού» : ελάχιστοι γνωρίζουν ότι είναι εκείνος που διαπραγματεύτηκε την αποχώρηση από την κεντρική πλατεία του Πεκίνου των διαδηλωτών διασώζοντας έτσι δεκάδες χιλιάδες φοιτητές από την αιματηρή εκδίκηση του καθεστώτος.
*δικηγόρος – ακτιβιστής ανθρωπίνων δικαιωμάτων,
ιδρυτικό μέλος και Διευθυντής της Διεθνούς Καμπάνιας για τον Λίου Σιαομπό
(International Support Committee to Liu Xiaobo)
(Χανιώτικα νέα - 5/6/2014)
Link: http://www.haniotika-nea.gr/kina-tis-amnisias

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου