Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάλυση του δημοσιογράφου, πρώην διευθυντή έκδοσης και διευθυντή στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία", Γιώργου Παπαδόπουλου Τετράδη, που ανάρτησε στην σελίδα του στο facebook για το Brexit και την Ευρωπαϊκή Ενωση.
"Το Brexit δεν φέρνει μόνο κακά νέα και καταστροφές", επισημαίνει και τονίζει, μεταξύ άλλων, ότι "η ψήφος των Βρετανών είναι ένα καλό ξυπνητήρι για όλους".
Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ ΤΕΤΡΑΔΗ*
Το Brexit δεν φέρνει μόνο κακά νέα και καταστροφές.
Οποιαδήποτε πηγή πληροφόρησης και να ανοίξω βρίσκομαι μπροστά σε μια εικόνα καταστροφής με το Brexit. Τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Υπάρχουν σοβαρές επιπτώσεις, κυρίως στη Βρετανία, μικρότερες στην Ευρώπη, όμως υπάρχουν και εξελίξεις κι ευκαιρίες σε ένα νέο τοπίο. Η τρομολαγνεία από το αρχικό σοκ δεν τα αναδεικνύει.
Αυτό συμβαίνει απολύτως φυσιολογικά, γιατί τα πράγματα δεν είναι ποτέ μονοσήμαντα και γιατί ακόμα και τα δυσάρεστα δεν έχουν μόνο δυσάρεστες επιπτώσεις.
Θα μπορούσε να αφιερώσει κανείς σελίδες αναλύοντας την κατάσταση μετά την ψήφο της πλειονότητας των Βρετανών για έξοδο της χώρας τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια πρώτη αποτίμηση, όμως, δείχνει την αρχική, αλλά και μια μελλοντική εικόνα σε τρία βασικά επίπεδα της ζωής: στην πολιτική, την οικονομία και την κοινωνία. Στην ΕΕ, στη διεθνή σκακιέρα και στη Βρετανία.
Κατ αρχήν, το Brexit είναι η νίκη:
-τών πιο αμαθών επί των μορφωμένων (σχεδόν όλες οι μεγάλες πόλεις και τα πανεπιστημιακά κέντρα ψήφισαν παραμονή και σχεδόν όλη η επαρχία έξοδο),
-των μεσήλικων και υπερήλικων επί των νέων (οι ηλικίες 17-48 ψήφισαν παραμονή και οι 49 και πάνω έξοδο),
-των μεγαλοαστών, των φεουδαρχών, των εργατών και συνταξιούχων επί των αστών και μικροαστών (τα μεγάλα κεφάλαια και οι ελίτ καθώς και οι "λευκοί εργάτες"με τα φτωχότερα στρώμματα ψήφισαν έξοδο, ενώ τα μεσαία αστικά στρώματα παραμονή!),
-των ακροδεξιών και υπερεθνικιστών λαϊκιστών επί των προοδευτικών και ορθολογιστών.
Και ήταν απολύτως φυσικό. Όταν σε βομβαρδίζουν επί 40 χρόνια, και κυρίως τα τελευταία 10, με την προπαγάνδα οτι για όλα τα κακά φταίει η ΕΕ και για όλα τα καλά η μεγαλειώδης Βρετανία και πως για τους χαμηλούς μισθούς (που είναι θηριώδεις για τους ευρωπαίους!) φταινε οι μεταναστες, θα έχεις βοηθήσει να γεννηθεί το αυγό του φιδιού.
Έχουν άδικο οι επαναστατημένοι; Όχι ακριβώς. Πραγματικά, η δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διολισθήσει σε μιά μορφή ανεξέλεγκτης ολιγαρχίας, μακρυά απο τους λαούς, τους οποίους χρησιμοποιεί απλώς και εντατικά για να παράγουν πλούτο, ενώ τους επιστρέφει όλο και λιγότερες παροχές κοινωνικών πόρων, δηλαδή κοινωνικό κράτος, χωρίς να δίνει και μεγάλη σημασία στη φωνή τους.
Από την άλλη, έπεσαν θύματα χονδροειδών ψεμμάτων από ανεύθυνους λαϊκιστές, δεδομένου οτι η μετανάστευση έχει σπρώξει μπροστα τη βρετανική οικονομία, η ανεργία είναι σε χαμηλά 40ετίας (5%) και αυτά που εισπράττει η χώρα είναι περισσότερα απ αυτά που δίνει.
Το βρετανικό Brexit απηχεί πιθανότατα τα συναισθήματα μεγάλου μέρους των ευρωπαίων πολιτών για τη "δικτατορία της Γερμανίας των Βρυξελλών" και αυτό το μήνυμα είναι το σοβαρότερο πρός τις κεντροευρωπαϊκές και βόρειες χώρες της ΕΕ και πρός τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών. Είναι η ευκαιρία τους να το ακούσουν. Γιατί, με γνώμωνα το βάθος της ιστορίας της ανθρωπότητας, το 1848 δεν είναι πολύ μακρυά.
Ας πάρουμε μια γεύση, όμως μιάς άλλης θέασης των εξελίξεων.
-Για την Ελλάδα:
Οι 17 και οι 27 δεν θα έχουν πιά χρόνο και διάθεση να ασχολούνται με τα καπρίτσια της εκάστοτε κυβέρνησης και με τη ρωμέϊκη νοοτροπία του παιδιού που θέλει πάντα κι από μία χάρη, χωρίς να έχει όρεξη να ιδρώσει για να κερδίσει το ψωμί του. Είτε με τη συμμόρφωση, είτε ακόμα και με την επανάσταση...
Εφ όσον η χώρα θέλει να επιζήσει θα πρέπει από δω και πέρα να σηκώσει τα μανίκια και να δουλέψει, κυρίως το πολιτικό και οικονομικό προσωπικό, που δίνουν το παράδειγμα και στους πολίτες.
Ο κουτσουρεμένος προϋπολογισμός της ΕΕ θα στερήσει πόρους από τη χώρα, τους οποίους η Ελλάδα πρέπει να καλύψει με το μόνο τρόπο που παράγει πλούτο: δουλειά. Αυτό απαιτεί άλλη νοοτροπία από τους κυβερνήτες που χαράζουν την πολιτική και από τα παράσιτα της οικονομίας που έχουν μάθει να κερδίζουν προσκολλημένα στο δημόσιο χρήμα. Άλλη νοοτροπία σε όλα τα επίπεδα, εμφυσημένη και στούς πολίτες.
Αυτά δεν είναι δυσχέρειες, είναι ευκαιρίες. Και δεν είναι απλώς χρήσιμα. Είναι προϋποθέσεις επιβίωσης πιά και η συγκυρία είναι μια μεγάλη ευκαιρία για αλλαγή νοοτροπίας.
-Στην παγκόσμια πολιτική:
α) αποδείχτηκε ότι οι περίφημες διεθνείς Αγορές, που υποτίθεται ότι καθορίζουν το μέλλον του κόσμου, δεν είναι και τόσο ισχυρές σε κυρίαρχες στιγμές. Οι Αγορές είχαν εδώ και μέρες προεξοφλήσει την παραμονή της Βρετανίας και οδηγούσαν τιμές και χρηματιστήρια προς αυτή την κατεύθυνση, επηρεάζοντας όλη την κεφαλαιαγορά, επομένως και κομμάτι επενδυτών του λαού. Έχασαν.
β) αποδείχτηκε ότι η ψήφος του λαού είναι ισχυρότερη από την επιθυμία των Αγορών σε πολύ κρίσιμα θέματα που αφορούν στα πιστεύω του λαού. Κι αυτό είναι ένα καλό μήνυμα ότι η Δημοκρατία ως λαϊκή ψήφος, όταν ασκείται με τους κανόνες της, έστω και ελλιπής, εξακολουθεί να είναι η ισχυρότερη δύναμη.
γ) αποδείχτηκε οτι ο σεβασμός στον Πολιτισμό, που ορίζεται σαν η τήρηση των συμφωνηθέντων, εξακολουθεί σε ένα κομμάτι του κόσμου να είναι ισχυρός χάρη στό υψηλό αίσθημα πολιτικής και κοινωνικής αυτοεκτίμησης των Πολιτών, που υποχρεώνει τους πολιτικούς να τους σέβονται. Γιαυτό και η ψήφος δεν απαξιώνεται, αλλά γίνεται σεβαστή.
Το λέω γιατί, το αποτέλεσμα τους δημοψηφίσματος είναι νομικώς συμβουλευτικό και όχι υποχρεωτικά εφαρμοστέο από την κυβέρνηση, δεδομένου και οτι δεν συγκέντρωσε στο σύνολό της η συμμετοχή το 75%, όπως απαιτεί η σχετική νομοθεσία.
δ) Η "εξέγερση" την Βρετανών μπορεί να συνειδητοποιήσει ή να κινητοποιήσει δυνάμεις πολιτών στην Ευρώπη πρός μία όχι λαϊκίστικη και ακροδεξιά αμφισβήτηση αυτού που και οι Άγγλοι αμφισβήτησαν: Την παντοδυναμία της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών, που στην ουσία κυβερνά τα κράτη χωρίς να ελέγχεται και χωρίς να λογοδοτεί. Αυτά τα δύο χαρακτηριστικά είναι χαρακτηριστικά περισσότερο δικτατορίας παρά δημοκρατίας.
ε) Όπως γράψαμε προχτές, αλλά είναι σημαντικό να επαναληφθεί για να είναι πλήρης η εικόνα, αποδείχτηκε ότι το τυχαίο και συγκυριακό είναι διαμορφωτής της ιστορίας έξω και από δομές και βάσεις και εποικοδομήματα και γραμμικές συναρτήσεις, όπως θέλουν να βλέπουν και να ερμηνεύουν την ανθρώπινη δραστηριότητα και ιστορία μαρξιστές και νεοφιλελεύθεροι, που πιστεύουν σε νομοτέλειες και ντετερμινισμούς κάθε είδους (γίνεται αυτό άρα θα γίνει εκείνο και θα καταλήξουμε εκεί).
Το δημοψήφισμα δεν ήταν μια καθοδηγούμενη από τις όποιες πολιτικές και οικονομικές ή κοινωνικές συνθήκες της Βρετανίας, ούτε η παραμονή της Βρετανίας στην ΕΕ ήταν αίτημα της βρετανικής κοινωνίας. Ήταν η καθαρή ψηφοθηρική ανοησία ενός ανθρώπου, του Κάμερον, που με προεκλογικό πυροτέχνημα το δημοψήφισμα για Brexit είχε δύο στόχους:
• Να κερδίσει τις εκλογές και να γίνει πρωθυπουργός, οξύνοντας τον παλιό αντιευρωπαϊσμό των Άγγλων (για να διαπιστώσει ως πρωθυπουργός τη διάσταση μεταξύ συνθημάτων και πραγματικότητας, το ασύμφορο του Brexit) και
• Να εκβιάσει την ΕΕ, ώστε να κερδίσει μικρότερες συνεισφορές της Βρετανίας στις Ευρωπαϊκές υποχρεώσεις. Τις οποίες κέρδισε!
Επειδή, όμως, η Βρετανία είναι χώρα Πολιτών, οι οποίοι σέβονται αυτή τους την ιδιότητα, δεν μπορούσε να αθετήσει την υπόσχεσή του για δημοψήφισμα, όπως θα έκαναν εύκολα άλλοι πρωθυπουργοί σε τριτοκοσμικές χώρες της Ευρώπης, με λαούς που έχουν χαμηλή πολιτική αυτοεκτίμηση.
ζ) Η Βρετανία παύει για αρκετά χρόνια να έχει τον ίδιο ισχυρό λόγο που είχε μέχρι σήμερα σε κάθε είδους διεθνείς σχέσεις και διαπραγματεύσεις, με εξαίρεση τη θέση της στον πυρήνα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, στο ΝΑΤΟ και την πάγια θέση της ως πυρηνική δύναμη.
Παρ όλα αυτά, κάθε δύναμη που υποβαθμίζεται οικονομικά υποβαθμίζεται και σε θέση ισχύος. Αυτό είναι κακό για τη Βρετανία, αλλά πολύ καλό για όλα τα περιφερειακά κράτη και τα υπολείματα των αποικιών, που έχουν την ευκαιρία να συνομιλούν ή να αντιμετωπίζουν πιά μιά πιο αδύναμη κυριαρχία. Το ίδιο ισχύει και για την Κύπρο.
η) Η διεθνής διπλωματία θα απαλλαγεί απο την πάγια αγγλική αλαζονεία και ένα πρώτο δείγμα είναι ο τρόπος που η κυβέρνηση και τα κόμματα στο Λονδίνο αντιμετωπίζουν τις διεθνείς αντιδράσεις εδώ και τρείς μέρες, αλλά και ο τρόπος που η ΕΕ (με περιττή, άστοχη και συμπλεγματική απαξίωση), οι ΗΠΑ (στήριξη σε δοκιμαζόμενο αδύναμο) και η Ρωσία υποδέχτηκαν το Brexit.
θ) Θέσεις που είχε μέχρι σήμερα η Βρετανία στη διεθνή σκακιέρα θα αποτελέσουν ζήτημα ανταγωνισμού μεταξύ των άλλων μεγάλων δυνάμεων ΕΕ, ΗΠΑ, Ρωσιας, Κίνας και δευτερευόντος μεταξύ περιφερειακών δυνάμεων που θα προσπαθήσουν να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία (Ινδία, Ιαπωνία). Ενα νέο τοπίο θα αντικαταστήσει το τρέχον. Η ζωή αλλάζει. Δεν είναι κακό.
Μένει να δοκιμαστεί αν αυτό που είπε κάποτε ο Ε Αβέρωφ για όσους φεύγουν από τα μεγάλα κόμματα ισχύει και για τα κράτη στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον: "Όποιος φεύγει από το μαντρί τον τρώει ο λύκος."
ι) Είναι πιό πιθανό ότι κανένας λύκος δεν θα φάει την Αγγλία. Επειδή δεν συμφέρει κανέναν απο τους συμμάχους της στη δυτική σφαίρα να αποδυναμωθει ένας ισχυρός παράγοντας. Και η Αγγλία είναι, παρ όλα αυτά, ενας τέτοιος.
Επομένως, θα παραμείνει ισχυρή η θέση της στο ΝΑΤΟ και όπου αλλού συμμετέχει στρατιωτικά στις επιχειρήσεις της δύσης.
κ) Ούτε η ΕΕ ούτε η Βρετανία είναι τόσο ανόητοι ώστε να διαρρήξουν τις οικονομικές και πολιτικές τους θέσεις.
Μπορεί οι πολιτικοί νάνοι της ΕΕ να βιάστηκαν προχτές να υποτιμήσουν τιμωρητικά (κατά την προσφιλή βλακώδη νοοτροπία τους) τη Βρετανία καλώντας την να βιαστεί να τους αδειάσει τη γωνιά (επειδή έχουν μπουχτίσει εδώ και χρόνια από τη βρετανική αλαζονεία μέσα στα όργανα της ΕΕ, αλλά και επειδή έχουν ανάγκη να δείξουν πόσο ισχυροί είναι!), αλλά όλοι ξέρουν οτι σε αχαρτογράφητα νερά πάς σιγά-σιγά γιατί δεν έχεις ιδέα τι φέρνει η κάθε απόφαση που θα πάρεις.
Επομένως, το πιο πιθανό σενάριο είναι πως το διαζύγιο θα είναι βελούδινο, για να μην πώ οτι οι εταίροι θα συνεχίσουν να κοιμούνται και μαζί πολύ συχνά.
1. σε πολιτικό επίπεδο, δεδομένου ότι όλοι ανήκουν σε ένα φιλελεύθερο/νεοφιλελεύθερο στρατόπεδο
2. σε στρατιωτικό επίπεδο, δεδομένου ότι όλοι σχεδόν ανήκουν στο ΝΑΤΟ και σε μια αντιρωσική συμμαχία
3. σε οικονομικό επίπεδο, δεδομένου οτι Βρετανοι και Ευρωπαίοι είναι συμμέτοχοι σε χιλιάδες εταιρίες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα (και στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων) και σε εκατοντάδες εμπορικές συμφωνίες, σχέδια και πράξεις, που άλλα είναι αδύνατο να διαχωριστούν και άλλα δε συμφέρει να σπάσουν.
Επομένως, το πιο πιθανό είναι πως το οριστικό διαζύγιο θα αργήσει να βγεί, αφού και από το άρθρο 50 της συνθήκης, που προβλέπει την αποχώρηση μιάς χώρας, δίνεται η δυνατότητα να παραταθεί ο χρόνος αποχώρησης και πέρα από τα 2 χρόνια, χωρίς να τίθεται θέμα ανώτατου όριου.
λ) Το πιό πιθανό σενάριο είναι μιά σύνδεση της ΕΕ με τη Βρετανία, ή την Αγγλία-Ουαλία στη χειρότερη για τη Βρετανία περίπτωση, με τέτοια μορφή, που ούτε η ΕΕ να χάσει ένα κομμάτι από τον όγκο της βρετανικής συμμετοχής, ούτε η Βρετανία να χάσει ένα κομμάτι από τον όγκο της ευρωπαϊκής αγοράς. (το 43% των βρετανικών προϊόντων εξάγεται στους 27 και το 53% εισάγεται απο τους 27).
Το μοντέλο της σχέσης Νορβηγίας- ΕΕ, που παρέχει ελευθερία κινήσεως και προνομιακές σχέσεις σαν σε χώρα μέλος, με ταυτόχρονη οικονομική ετήσια εισφορά στον προϋπολογισμό της ΕΕ είναι παρόν και πετυχημένο.
μ) Δεδομένου οτι ο κόσμος τρέχει πια πολύ γρήγορα, κανείς δεν ξέρει πώς θα είναι το διεθνές πολιτικό και οικονομικό τοπίο σε 2 χρόνια, μια και η κρίση όχι απλώς δεν έχει υποχωρήσει, αλλά εντείνεται αφού οι οικονομίες καθοδηγούνται είτε από τζογαδόρους, είτε από στενόμυαλους, που έχουν πετάξει το κλειδί του μπάρμπα Κέϋνς στην αποθήκη και δεν κάνουν καν τον κόπο να το αναζητήσουν.
-Στην Ευρωπαϊκή πολιτική:
α) Η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ είναι το πρώτο ζωντανό παράδειγμα για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχει έξοδος οποιασδήποτε χώρας από την Ένωση. Ένα παράδειγμα που μέχρι τώρα δεν υπήρχε και στη θέση του φύτρωναν μπαμπούλες και φαντάσματα.
Μπορεί να μην είναι όλες οι χώρες αντίστοιχες με τη Βρετανία οικονομικά και πολιτικά, αλλά θα υπάρχει ένα βασικό μοντέλο στη θέση του σημερινού "τίποτε". Κι αυτό είναι εξαιρετικά χρήσιμο για οποιαδήποτε πολιτική και οικονομική ανάλυση και θέαση της πραγματικότητας και των μελλοντικών σχεδιασμών όχι μόνο των κρατών, αλλά και των οικονομικών παικτών ανά τον κόσμο. Τα σκοτάδια και οι μπαμπούλες δεν ευνοούν την ανάπτυξη τεχνολογίας και πλούτου. Το φώς είναι πάντα καλύτερο.
β) Το Brexit είναι το ηχηρότερο καμπανάκι στ αυτιά του κατεστημένου των Βρυξελλών, των πολιτικών ηγετών στις 27 πρωτεύουσες της ΕΕ και της γερμανικής κυβέρνησης.
Είναι η μοναδική, ίσως, ειρηνική ευκαιρία που έχουν να καταλάβουν, ότι έχουν κατασκευάσει σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο ένα εχθρικό προς τους λαούς τους έκτρωμα μιας διακυβέρνησης στην κυριολεξία ερήμην των λαών, μακριά από το αρχικό και μοναδικό όραμα της Πολιτικά Ενωμένης Ευρώπης, των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης και όχι των οικονομικά προνομιούχων κρατών της Ευρώπης, που έβαλαν σαν στόχο ο Μονέ, ο Σουμάν, ο Σπινέλι, ο ντε Γκάσπερι και στη συνέχεια ο ντε Γκώλ και Μπράντ με τον ντ Εσταίν.
Γιατί το πολιτικό όραμα μιας πολιτικά ενωμένης Ευρώπης θα έδινε μοιραία και την ευκαιρία στους λαούς να πάρουν αυτή την Ευρώπη ενωμένοι στα χέρια τους, μέσα από τις δημοκρατικές διαδικασίες τόσων χρόνων. Τον πλούτο τον παράγουν οι λαοί με την τεχνολογία, δεν τον παράγουν οι γραφειοκρατίες.
Οι ηγέτες της ΕΕ σήμερα έχουν μια από τις τελευταίες ίσως ειρηνικές ευκαιρίες να στρίψουν το τιμόνι από τη στρατοκρατικά γερμανοκρατούμενη Ευρώπη στην Πολιτικά Ενωμένη Ευρώπη.
Επειδή το Brexit έδειξε σε όλο του το μεγαλείο πόσο χώρο να ακουστεί έχει η φωνή πολιτικών νούμερων σαν τον Φάρατζ και τον Τράμπ και πολιτικά επικίνδυνων σαν τη γαλλική , την ουγγρική, την αυστριακή, τη νορβηγική, τη φιλανδική, ακροδεξιά και πολιτικά νάνων (κατά τον Κόλ) σαν τη Μέρκελ και τον Ολαντ, που καθορίζουν τις τύχες όλων μας.
γ) Οι Ευρωπαίοι έχουν να αντιμετωπίσουν έναν ανερχόμενο φασισμό και έναν εθνοκεντρισμό, που έχουν τραφεί από τις πολιτικές λιτότητας και περιφρόνησης για τις εθνικές ταυτότητας, τις οποίες ακολουθούν οι απάτριδες γραφειοκρατίες της ΕΕ και η άπατρις νεοφιλελεύθερη παγκόσμια οικονομική πολιτική.
Η ψήφος των Βρετανών είναι ένα καλό ξυπνητήρι για όλους. Όταν σπαει ένα σπυρί και βγαίνει πύον ο οργανισμός δίνει την ευκαιρία κάθαρσης. Η ανθρώπινη βλακεία ή ευφυία μπορεί να μετατρέψει τη διαδικασία σε σήψη ή ίαση.
δ) Η ΕΕ αποδυναμώνεται στρατιωτικά. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε στρατιωτική ενδυνάμωση της Γερμανίας για να καλυφθεί το κενό κι αυτό δεν είναι αισιόδοξο για κανέναν. Η ΕΕ είχε ισχυρή φωνή στη διεθνή σκακιέρα και χάρη στην ισχυρή στρατιωτική παρουσία της Βρετανίας στους κόλπους της.
ε) Αυτή η νέα κατάσταση μπορεί να αναγκάσει την ΕΕ σε δυό κινήσεις, που εκρεμούν, εκτός από την πρώτιστη, την Πολιτική Ενοποίηση:
1. Την ακριβοθώρητη δημοσιονομική ενοποίηση,
2. Τη δημιουργία ευρωπαϊκού στρατού (εξαιρετικά άχρηστου στήν πράξη, δεδομένου οτι η ΕΕ δεν απειλείται από κανέναν, πολύ χρήσιμου σε έναν παράλογο κόσμο που συναλλάσσεται διεθνώς, παίρνοντας υπ όψιν την ισχύ των όπλων).
-Στην Ευρωπαϊκή Ένωση:
α) Όταν φεύγει ο δεύτερος μεγαλύτερος οικονομικός παίκτης και πρώτος σε στρατιωτική ισχύ από τους πυλώνες σου, δεν είναι και η ευτυχέστερή σου στιγμή.
Έτσι, η ΕΕ, σε πολύ γενικές γραμμές, χωρίς να μπούμε σε λεπτομέρειες:
1. θα χάσει ετησίως περί τα 4-7 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της, που είναι η βρετανική συμμετοχή (αν δεν εφαρμοστεί το μοντέλο Νορβηγίας) και φυσικά, το σπουδαιότερο, την ευρωστία, την αντιγραφειοκρατική ταχύτητα και τη φρεσκάδα του βρετανικού εμπορικού δαιμόνιου.
Θα χάσει επίσης τις ειδικές σχέσεις που είχε με τις χώρες της βρετανικής κοινοπολιτείας σαν benefit της βρετανικής ύπαρξης στην ΕΕ.
Θα χάσει την ταχύτητα διείσδησης που έχει η Βρετανία σε εμπορικούς και επενδυτικούς δρόμους και την ικανότητά της να ανοίγει νέους.
Θα μείνει με τη βραδυκίνητη, χωρίς φαντασία και διεφθαρμένη μηχανή της Γερμανίας και της Γαλλίας του "λάδωνε και προχώρα".
2. Θα αποκτήσει έναν νέο ανταγωνιστή στις αγορές και στήν τεχνολογία σε περιοχές του κόσμου που μέχρι σήμερα ήταν παρούσα και σε νέες, που θα δημιουργηθούν.
3. Μπορεί να αντιμετωπίσει την κυριότερη οικονομική απειλη μιάς σύμπραξης των English speaking People (ΗΠΑ, Καναδας, Αυστραλια, Βρετανία), ή να ενταχθεί η Βρετανία στη βορειοατλαντική ένωση NAFTA από την ανάγκη της Βρετανίας για επιβίωση, απέναντι στην οικονομική δύναμη της ΕΕ, αν κάτι τέτοιο γίνει δεκτό από τις ΗΠΑ.
Μια σύμπραξη ακόμα και ΗΠΑ -Βρετανίας θα είναι ένας ισχυρότατος ανταγωνιστής της ΕΕ. Στην ιστορία, μετα το 1780, οι ΗΠΑ δεν εγκατέλειψαν ποτέ τη "μητριά Βρετανία".
Παρ όλα αυτά, η ΕΕ είναι από άποψη δυνατοτήτων ένα οικονομικό θηρίο μπροστά στη Βρετανία μόνη της. Και οι δυνατότητές της επιβίωσης και εξάπλωσής της είναι τεράστιες. Αλλά, εξαρτάται από αυτούς που την κυβερνούν να συμπεριφερθεί και ως θηρίο.
Ήδη, τα πρώτα καλά νέα για την ΕΕ είναι η τάση για μεταφορά του οικονομικού κέντρου από το Λονδίνο στο Παρίσι και τη Φραγκφούρτη. Τράπεζες και άλλα χρηματοπιστωτικα ιδρύματα εγκαταλείπουν το City για την Ευρώπη. Το ίδιο σχεδιάζουν από προχτές και μεγάλες επιχειρήσεις. Χιλιάδες θέσεις εργασίας ανοίγουν για την εξειδικευμένη Ευρώπη.
-Στη βρετανική πολιτική:
α) δίνεται η μοναδική ευκαιρία στους Σκώτους και τους Ιρλανδούς να γίνουν ανεξάρτητα κράτη, έξω από την αγγλική κυριαρχία, που υφίστανται εδώ και αιώνες. Ακόμα σπουδαιότερο, όχι μόνοι και αδύναμοι, αλλά σαν κράτη μέλη της ΕΕ.
Το αίτημα είναι για πρώτη φορά στην ιστορία απολύτως εφικτό γιατί και οι δύο οντότητες μπορούν να καλυφθούν μέσα στα οικονομικά και πολιτικά πλαίσια μιας άλλης μεγάλης δύναμης, της ΕΕ
Η Βόρεια Ιρλανδία έχει πια κάθε νόμιμο λόγο να δικαιούται την πολυπόθητη και βαμμένη με αίμα εδώ και 200 χρόνια ένωσή της με την Ιρλανδία, που είναι μέλος της ΕΕ, αφού οι κάτοικοί της με 56% ψήφισαν την παραμονή τους στην Ένωση, αν κάτι τέτοιο τεθεί σε δημοψήφισμα.
Η Σκωτία έχει κάθε νόμιμο δικαίωμα σαν αυτόνομη κοινοβουλευτική δημοκρατία που είναι να παραμείνει στην ΕΕ, όπως ψήφισε το 62% του λαού της και να μη χάσει τα προνόμια της, εφ όσον κι αυτό τεθεί σε δημοψήφισμα.
Η Αγγλία θα αντιμετωπίσει τεράστια προβλήματα και με τις δύο χώρες. Στη Β. Ιρλανδία θα εγκαταλείψει την δήθεν προστασία της προτεσταντικής μειονότητας, άρα και τα εκεί στρατεύματα.
Στη Σκωτία θα πρέπει να ρυθμίσει το οικονομικό καθεστώς των πετρελαιοπηγών της Βόρειας Θάλασσας, οι οποίες είναι στη Σκωτική Θάλασσα!
β) Η Βρετανία πρέπει να αναθεωρήσει και να ξανασχεδιάσει όλη την εξωτερική της πολιτική, η οποία μέχρι σήμερα, εδώ και 35 χρόνια ασκείτο με γνώμωνα την ύπαρξή της μέσα σε μια μεγάλη ευρωπαϊκή πολιτική οντότητα. Ακόμα και η πολιτική της στην Κοινοπολιτεία χρησιμοποιούσε ως ισχυρή πλάτη τη συμμετοχή της στην ΕΕ.
Αυτό σημαίνει νέο διεθνές γεωπολιτικό τοπίο, δεδομένου οτι η Βρετανία ήταν (και λόγω ΕΕ) ένας από τους πρωταγωνιστές παίκτες.Σημαντικό ρόλο σ αυτό έπαιζε η οικονομική ισχύς που είχε για να τροφοδοτεί τη στρατιωτική μηχανή, πράγμα που θα της είναι εξαιρετικά δυσχερές από σήμερα.
Μοιάζει με την επόμενη του Β Παγκόσμιου, που το Λονδίνο παρέδωσε το πνεύμα της αυτοκρατορίας εν μέρει στις ΗΠΑ και έχασε όλες τις αποικίες εξ αιτίας της οικονομικής δυσπραγίας από την οικονομική καθίζηση που είχε υποστεί.
γ) Μια ανακατάταξη συντελείται ήδη στον κομματικό χάρτη της χώρας. Οι εποχή της αθωότητας του Βρετανού πολίτη, που ήταν εύπιστος σε οποιονδήποτε πολιτικό του μοιάζει να τελειώνει με το ξεσκέπασμα της λαοπλάνου φυσιογνωμίας του Φάρατζ, της ανικανότητας του Κάμερον και της ανεπάρκειας του Κόρμπιν.
Η χειρότερη επόμενη μέρα που θα ξημερώσει σίγουρα για τον μέσο Βρετανό πολίτη μπορεί να τον στρέψει είτε σε μιά πιό συντηρητική εσωστρεφή εθνικιστική θέση, που δεν θα οφελήσει ούτε τον ίδιο ούτε την πατρίδα του, είτε στην αφύπνιση και την ευθυγράμμιση με τη νοοτροπία των νέων, των μορφωμένων, των συνειδητών εργαζόμενων και των επιχειρηματιών, που παράγουν αυτό που ο μπαρμπα Σμίθ ονόμαζε "Ο Πλούτος των Εθνών" και ο μπαρμπα Μαρξ "Ο πλούτος της εργατικής τάξης". Στο αποτέλεσμα είναι το ίδιο. Είναι η δουλειά μας, με την τεχνολογία και την ευφυία. Το διακύβευμα είναι πώς θα τη μοιράσουμε πιο δίκαια.
-Στη βρετανική κοινωνία:
α) τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος έδειξαν καθαρά, ότι οι ηλικίες 18-49, που είναι το μέλλον, ψήφισαν συντριπτικά υπέρ της Ένωσης. Ηττήθηκαν από τις γενιές που θα φύγουν κι αυτό είναι επιζήμιο ως προς το αποτέλεσμα, αλλά αισιόδοξο ως προς το αύριο.
Γιατί αυτές οι γενιές του αύριο έχουν τη δύναμη να ανατρέψουν τις κατεστημένες νοοτροπίες μόλις συνειδητοποιήσουν πόσο ακριβά πρόκειται να πληρώσουν αυτές πρώτα και περισσότερο τις αποφάσεις μιας φαντασιόπληκτης και συντηρητικής γεροντοκρατίας.
β) οι μεγαλύτερες πόλεις Λονδίνο, Μάντσεστερ, Λίβερπουλ, το Κάρντιφ σε αντίθεση με την υπόλοιπη Ουαλία, το Εδιμβούργο φυσικά, που είναι τα κέντρα της ελεύθερης και προχωρημένης σκέψης σε σχέση με τη συντηρητική και πιο καθυστερημένη επαρχία ψήφισαν την Ένωση. Τα κέντρα του σήμερα και του αύριο. Αυτά που θα πληγούν περισσότερο από την αποχώρηση.
Αυτά τα μεγάλα κέντρα και οι νέοι άνθρωποι είναι από σήμερα φυτώρια αναταραχής και αμφισβήτησης της γεροντοκρατίας και της συντήρησης και του παλιού κόσμου της φαντασιόπληκτης κλειστής κοινωνίας μιας Βρετανίας των 7 θαλασσών που δεν υπάρχει εδώ και 100 χρόνια.
Ένα άλλο αύριο.
Η Ευρώπη κι η Βρετανία, αλλά κι ο κόσμος όλος μπήκαν σε μιά νέα εποχή. Κανείς δεν ξέρει αν οι αλλαγές θα είναι μικρές ή μεγάλες, επωφελείς ή επιζήμιες και σε ποιά έκταση. Ξέρουμε, όμως, οτι σε κάθε αλλαγή οι άνθρωποι έχουν την τάση να τρομοκρατούνται και να μεγαλοποιούν τους κινδύνους, παραβλέποντας ο,τιδήποτε άλλο. Είναι φυσικό.
Η ιστορία έχει δείξει ότι οι φόβοι των ανθρώπων μπροστά στις αλλαγές αποδεικνύονται συνήθως υπερβολικοί. Αντίθετα, ο εφησυχασμός και η πίστη οτι όλα πάνε κατ ευχήν και τίποτε δεν πρέπει ν αλλάξει οδηγεί σε καταστροφές.
Ήδη, στους δρόμους του Λονδίνου και του Εδιμβούργου υψώνονται νέες φωνές, που διαμαρτύρονται για την καταδίκη τους να ζήσουν σ' έναν κόσμο χειρότερο εξ αιτίας της απόφασης που πήρε γι' αυτούς το παρελθόν.
Όταν συγκρούεται το παλιό με το καινούργιο κάτι καλύτερο ανατέλλει στον κόσμο. Στην αρχή πάντα πονάει, όπως πονάει κάθε γέννα. Αλλά, στο τέλος, ένα παιδί γεννιέται. Το κυριότερο, είναι δικό μας παιδί. Γέννημα της εποχής μας.
